هر جا در قرآن، سخن از شخصیت یا قومیتی رفته است، بدانید پای یک نکته اخلاقی در میان است
در قرآن، هر جا سخن از شخصیت یا قومیتی رفته است، پای یک نکته اخلاقی در میان است. اگر از گذشتگان، سرگذشتی می آورد، برای تنبّه است و درس آموزی و نه تفنّن و بازی. با این نگاه اگر بروید سراغ قرآن، آن وقت دیگر در گیر و دار زندگی، گیر نمی کنید و در مشق های روزگار، بدون سرمشق نخواهید ماند
مکـــــی و مدنـــــی
آیه ها و سوره های قرآنی را به دو قسم «مکی و مدنی» تقسیم کرده اند.
هر آیه و سوره ای که در مکه و اطرافش نازل شده،مکی و آنچه در مدینه و حوالی آن فرود آمده است، مدنی می باشد. آیاتی که در مسافرت های دور از مکه و مدینه نازل شده ، نه مکی حساب می شود و نه مدنی.
1.مشخصات سوره ها و آیات مکی :
در دوران پیش از هجرت ، سر و کار اسلام وقرآن با مردمی خشن و در عین حال مشرک و خرافی بوده است که آمادگی شنیدن آیات را نداشتند و عموماً به جز تمسخر عکس العملی در برابر دعوت اسلامی نشان نمی دادند. بنابراین آیات قرآن در این دوره غالباً کوتاه و کوبنده است . نقاط ضعف و اشتباهات دینی و اخلاقی مردم را تشریح می کند و وجود خدا را با دلایل روشن اثبات می نماید. از حتمی بودن رستاخیز سخن به میان می آورد و با بت پرستی به شدت مبارزه می کند و طبق قواعد و اصول زبان عربی ، در این آیات در موارد متعددی سوگند یاد می شود .کلمه «کلّا »(چنین نیست که تصور کرده اید) مکرر استعمال می شود .
با در نظر گرفتن اصول یاد شده ، به آسانی می توان فهمید که بیشتر سوره های کوتاه آخر قرآن «مکی »است.
2.مشخصات سوره ها و آیات مدنی :
در دوران بعد از هجرت ،خشونت محیط بسیار کم شده است.سخن از عفو،در جامعه اسلامی در میان مسلمانان به میان می آید. آیات طولانی تر واحکام مفصل تر می شود. دستورات جزیی بیان میگردد تا جامعه نوین اسلامی شکل گیرد و مسلمانان به وظایف فردی و اجتماعی آشنا شوند . زکات واجب می شود . اخوت و برادری در میان افراد با ایمان اعلام می گردد که همگی در برابر قانون اسلام مساوی هستند .در مقابل دشمنان آمادگی دفاع پیدا می شود و آیات جهاد نازل می گردد و مومنان برای اولین بار، قیام مسلحانه را آغاز می کنند.
آیا در قبر هم عذاب هست؟
سخن گفتن درباره عالَمهای بعد از مرگ فقط از جانب خداوند و اولیای او جایز است که به همه عالمها احاطه دارند و از حقیقت آنها و آنچه در آنها میگذرد، خبر قطعی و یقینی دارند. عقل انسانها نسبت به عالمهای پس از مرگ هیچ احاطهای ندارد و نمیتواند جزئیات و حوادث آنجا را اثبات یا انکار کند. البته عقل لزوم معاد و جهان آخرت و اصل باداش و کیفر را ثابت میکند اما سخن گفتن در جزئیات برزخ و معاد و بهشت و دوزخ و غیر آن از حوزه درک و توان عقل خارج است. اینکه آیا در قبر هم عذاب خواهد بود، آیا در قبر سۆال خواهد شد و سۆال کنندگان چه نام دارند، مطالبی است که برای اطلاع پیدا کردن از آنها جز زانو زدن به محضر قرآن و عترت راهی نداریم و نمیتوانیم خود آنها را قبول کنیم یا ردّ نماییم.
اهداء ثواب و طلب مغفرت برای اهل قبور نافع است و از طریق اهل بیت(ع) توصیه شده است
اهل قبور نیازمند به استغفار و طلب رحمت و اهداء ثواب هستند. در همین زمینه امام جعفر صادق ـ علیه السّلام ـ میفرماید: «ثوابی که پس ازمرگ به انسان میرسد سه چیز است:
1. صدقه جاریه؛
2. راه و رسم صحیحی که شخص در حال حیات بدان عمل میکرد و به گونهای بوده که الگو برای دیگران میشد؛
3. فرزندی شایسته که برای او طلب مغفرت کند، و موجبات آمرزش پدر را فرهم سازد.»[1]
در جای دیگر میفرماید: «همان گونه که زندگان با هدایا، شاد میشوند اهل قبور و برزخیان نیز با ترحم و استغفار که نسبت به آنان میشود؛ شاد میگردند.»[2]